مارکت پلیس OpenSea یا اوپن سی چیست؟
اوپن سی یا Opensea، یک مارکت پلیس آنلاین مانند دیجیکالا یا آمازون برای خرید و فروش NFT است. محبوبیت در حال افزایش NFTها بین کاربران و آشنایی بیشتر هنرمندان با دیجیتالی و ماندگار کردن آثارشان در WEB3، منجر به محبوبیت پلتفرم‌هایی شده است که امکان مینت کردن و فروش آثار هنری دیجیتالی در قالب دارایی‌هایی کریپتو را به کاربران می‌دهند. از سوی دیگر با تغییر ماهیت سرمایه گذاری، کاربران به دنبال سرمایه‌گذاری بر روی دارایی‌های متفاوتی هستند و NFTها یکی از محبوب‌ترین دارایی‌های موجود در بازار دارای‌های دیجیتالی هستند.
پیش از این که پلتفرم محبوب و گسترده Opensea را معرفی کنیم، گذری کوتاه به مبحث NFT داشته باشیم.
NFT چیست؟
NFT یا Non-Fungible Token یک دارایی دیجیتالی منحصر به فرد است که می‌تواند نمایان‌گر یا معرف یک اثر هنری، یک قطعه موسیقی، عکس، اقلام ورزشی، کلکسیون‌های بازی و یا هر چیز دیگری باشد. NFTها به صورت آنلاین و معمولا با استفاده از ارز‌های دیجیتال خرید و فروش می‌شوند.
بعد از معرفی متاورس (یک جهان مجازی موازی) محبوبیت NFTها برای داشتن دنیایی مشابه دنیای فیزیکی در دنیای مجازی بیشتر شده و به دلیل ماهیت‌های منحصر به فرد NFTها که دارایی را به صورت مطمئن‌تری حفظ می‌کنند، میزان خرید و فروش و ارزش‌گذاری‌شان نیز افزایش پیدا کرد.
زیرساخت کد‌گذاری شده NFT شباهت زیادی با ارز‌های دیجیتال دارد و در حال حاضر بیشتر NFTها بر روی شبکه اتریوم فعال هستند و معامله می‌شوند.
در حال حاضر این تکنولوژی همچنان در حال توسعه بیشتر است و هرروز موارد کاربرد بیشتری برای NFTها در حال معرفی هستند. به عنوان مثال ماهیت انحصار و غیر قابل تقسیم بودن NFT، می تواند ویژگی مهمی در استفاده از NFT به عنوان یک شناسنامه دیجیتال برای محصولات برند‌ها باشد.
به این صورت که به فرض نایک یک کفش جدید اختراع می‌کند و علاوه بر ثبت ان کفش یک نمونه دیجیتالی از آن را نیز به عنوان NFT در شبکه بلاکچین ایجاد می‌کند. به این صورت حتی در صورت کپی سایر برند‌ها از این کفش، یک ردپای دیجیتالی همیشگی از اولین خالق کفش یعنی نایک وجود دارد.
برای خرید و فروش NFTها مارکت پلیس‌ها و فروشگاه‌های متعددی وجود دارد که OpenSea، Rarible، Mintable و Nifty آشنا‌ترین‌ها هستند.
در این مقاله به OpenSea پرداختیم که علاوه بر حاشیه‌های اخیری که برایش پیش آمد (محدود کردن کاربران لوکیشن‌هایی مانند ایران و ونزوئلا) یکی از بزرگترین و مهم‌ترین مارکت‌پلیس‌ها بازار NFT است که امکانات متعددی را در اختیار کاربرانش (خریدار- هنرمند- فروشنده و کلکسیون‌دار) ایجاد می‌کند.
تاریخچه مارکت پلیس Opensea
مارکت پلیس Opensea به عنوان بزرگترین و اولین مارکت پلیس خرید و فروش NFT و سایر ایتم‌های دیجیتال مانند اثار کلکسیونی، اقلام بازی و حتی موسیقی شناخته می‌شود. به نوعی می‌توان Opensea را Ebay دنیای دیجیتالی برای NFTها در نظر گرفت.
اوپن سی بر روی دو شبکه بلاک چین فعالیت می‌کند: اتریوم ٍEthereum و پالیگان Polygon.
Opensea در سال ۲۰۱۷ توسط Alex Atalla و Devin Finzer توسعه داده شد. Opensea زمانی وارد بازار شد که کریپتوکیتی‌ها Cryptokitties (یکی از محبوب ترین و پرطرفداری ترین کالکش‌های NFT که شامل تعداد زیادی گربه بانمک است و اولین توکن‌های ERC-721 بودند) در بازار سر و صدا کرده بودند و اکوسیستم بلاکچین آماده پذیرش یک مارکت پلیس همه‌جانبه بود.
شاید یکی از مهم‌ترین دلایل محبوبیت امروزه Opensea همین باشد، زمان ورود به بازار استراتژیک آن. امروز با بیش از ۲ میلیون کلکسیون که بیش از ۸۰ میلیون NFT را شامل می‌شود، Opensea یکی از مهم‌ترین پلتفرم‌های خرید و فروش NFT است که تا به امروز رقم مجموع میلیاردها دلار را برای بازار خرید و فروش NFT ممکن کرده است.
مارکت پلیس Opensea، از زمان معرفی اولیه تا به امروز توسط سرمایه‌گذاران و شرکت‌های متعددی پشتیبانی شده است که در این میان می‌توان به Coinbase، Trust Wallet، Dapper و سرمایه‌گذاران مستقلی مانند Mark Cuban، Dylan Field هم بنیان‌گذار فیگما، Alex Ohanian هم‌بنیان گذار Reddit، Kevin Durant بسکتبالیست و Ashton Kutcher بازیگر و تهیه کننده هالیوود اشاره کرد.
معامله در Opensea
خرید و فروش در اوپن سی با خرید و فروش در مارکت پلیس‌های دیگر یک تفاوت اساسی دارد.
برای نمایش این تفاوت یک مثال می‌زنیم، در حال حاضر شما اگر قصد خرید کالایی در دیجیکالا داشته باشید فروشنده و یا فروشنده‌های متعدد آن کالا را چک می‌کنید، نظرات را مطالعه می‌کنید و احتمالا در بین نظرات با مواردی مواجه می‌شوید که ذکر کردند از فلان فروشنده خرید نکنید و یا کالایی که به دست کاربر رسیده خراب بوده و یا با عکس مغایرت داشته است.
این کانسپت در تمامی مارکت‌پلیس‌هایی که از اصل کسب اعتماد بین مشتری و خریدار پیروی می‌کنند وجود دارد. ولی در مورد خرید NFT ها و در این متن خرید NFT از Opensea، بحث اعتماد در آن حالت سنتی وجود ندارد. تراکنش‌های Opensea، اتومیک Atomic هستند به این معنا که یا معامله به صورت کامل انجام می‌شود یا اصلا انجام نمی‌شود. این اصل از آن‌جایی می‌آید که معاملات روی شبکه اتریوم بلاک چین از قرارداد‌های هوشمند یا Smart Contract پیروی می‌کند. پس دیگر اعتبار خریدار یا فروشنده به صورت سنتی قابل اعتبار سنجی نیست، همه کار را تکنولوژی انجام می‌دهد.
مثلا در دیوار برای این که کالایی را بخرید با فروشنده تماس می‌گیرید، از او در مورد کالا می‌پرسید شاید حتی حضوری آن را ببینید و در صورتی که همه چیز مورد قبول بود پرداخت انجا می‌شود، در Opensea از پروتوکلی به نام Wyvern استفاده می‌شود که مجموعه از قرارداد‌های هوشمند تست شده برای انتقال مالکیت هوشمند آیتم است. خریدار NFT مربوطه را در سایت میبیند، تمامی اطلاعات مربوط به NFT در سایت ذکر شده است و طبیعتا اصالت اثر نیز مشخص است، حتی در صورتی که نیاز داشته باشید مالکیت‌های قبلی اثر و خالق آن را نیز می توانید چک کنید، در صورتی که اثر را می‌خواستید با انتقال ارز از والت دیجیتال خود به والت خریدار، مالکیت اثر به صورت هوشمند به شما منتقل می‌شود.
ضرورت اتصال اکانت opensea به والت وب ۳
برای این که از امکانات Opensea یا هر مارکت پلیس NFT دیگری استفاده کنید باید یک والت ارز دیجیتال داشته باشید. در این مقاله از والت‌های ارز دیجیتال به طور کامل گفته ایم. والت ابزاری برای تعامل با بلاکچین است. ارز از والت شما خارج می‌شود و به آن وارد می‌شود. اگر بخواهید خریدی انجام بدهید از طریق والت خود ارز انتقال می‌دهید و اگر فروشنده یک اثر باشید به والت شما ارز انتقال پیدا می‌کند.
نکته مهم این جاست که Opensea یک پلتفرم غیر متمرکز است به این معنا در این فرایند انتقال مارکت پلیس Opensea دارایی شما را تصاحب نمی‌کند بلکه به عنوان یک زیرساخت Peer-to-Peer امکان تبادل ارز را در معاملات فراهم می‌کند. از سوی دیگر، OPENsea اطلاعات تکمیلی در مورد NFT را در سرور‌های خود ذخیره می‌کند ولی NFT را به صورت یک ایتم دیجیتالی ذخیره نکرده است.
درواقع آدرسی که روی شبکه بلاکچین است مالکیت NFT شما را دارد و شما به عنوان صاحب NFT، ماکلیت آن آدرس را به صورت یک کلید خصوصی دارید.
ساختار وضعیت آثار نمایش داده شده
با توجه به آمار بالای NFTهایی که در سایت اوپن سی وجود دارند، تعبیه کردن یک سیستم فیلتر و سرچ قوی از هوشمندی‌های توسعه دهندگان اینپلتفرم بوده است.
در Opensea فیلترها بر اساس وضعیت اثر قابل دسته بندی هستند. وضعیت‌ها یا Status که در پنل اصلی به کاربر نمایش داده می‌شوند به صورت زیر است:
۱- On Sale: برای کاربرانی که صرفا به قصد خرید وارد پلتفرم شده اند و فقط علاقه به دیدن NFTهای فروشی دارند.
۲- Has Offer: کاربرانی که قصد شرکت در مزایده ها را دارند با فیلتر آیتم‌ها در این دسته بندی می توانند Nft هایی را ببینند که فرد یا افراد دیگری بر روی آن‌ها یک پیشنهاد قیمتی گذاشته اند.
۳- Pre-Sale: کاربرانی که به دنبال آیتم‌های بازی (In-Game Items) هستند میتوانند، آیتم‌هایی که در بازی‌های هنوز لانچ نشده قابل استفاده هستند را خریداری یا مشاهده کنند.
۴- Has Bounty: در این کتگوری کاربران میتوانند با دعوت سایرین به Open Sea یک Bounty یا جایزه دریافت کنند.
۵- Auctions: ورود به پنل مزایده (English Auction- Dutch Auction)
۶- Bundles: برخی از NFTها به صورت تکی قابل خرید نیستند و به صورت انحصاری به عنوان بخشی از یک کالکشن خریداری می‌شوند.
خرید NFT در Opensea
مکانیزم هوشمند فیلتر، جستجو و مرتب سازی در Opensea کاملا شفاف است و کاربران به سادگی میتوانند آیتمی که می‌خواهند خریداری کنند را انتخاب کرده، در مورد جزئیات آن مطالعه کنند و حتی از طریق شبکه‌های اجتماعی لینک شده Creator آشنایی بیشتری با آینده NFT مورد انتخابشان نیز پیدا کنند.
برای این که خریدار بتواند یک سفارش را تکمیل کند نیاز به داشتن wETH دارد. Wrapped Ethereum یا wETH یک توکن متصل شده به اتریوم است و در پلتفرم Opensea خرید و فروش ها به دلیل مشکلاتی اتریوم دارد خرید تنها از طریق wETH ممکن است. به همین دلیل خریدار باید ابتدا ارز اتریوم خود را به wETH تبدیل کند. یکی از امکاناتی که Opensea در اختیار کاربران گذاشته، امکان تبدیل بین این دو ارز در خود پلتفرم است. به همین دلیل دیگر نیازی نیست کاربر ابتدا به یک صرافی مراجعه کند، دارایی خود را تبدیل و سپس به Opensea برگردد.
زمانی که ارز مورد نیاز در حساب کاربر بود تنها کافیست یک NFT را انتخاب کند و آن را خریداری کند، در صورتی که آیتم مزایده‌ای بود یک Bid یا پیشنهاد می‌گذارد و در انتهای زمان مزایده کاربری که بیشترین Bid را گذاشته بود مالکیت NFT را دریافت می‌کند.
پلتفرم NFT تمامی مراحل transaction را به صورت سیستمی انجام می‌دهد و نتیجه موفقیت خرید را به کاربر ایمیل می‌کند.
استراتژی‌های قیمت گذاری و فروش NFT
فروشنده‌های NFT در Opensea به استراتژی‌های قیمت گذاری متفاوتی دسترسی دارند. بسته به نوع فروش‌شان، این که آیتم تکی است و یا بخشی از یک کلکسیون آن‌ها امکان انتخاب مدل قیمت گذاری دارند. دو امکان خاص در این پلتفرم امکان ورود آیتم‌ها به لیست‌های مزایده است. یک لیست مزایده، مزایده انگلیسی یا English Auction است که تقریبا مشابه همان اتفاقی است که در Ebay رخ می‌دهد. فروشنده آیتم را با مینیمم قیمتی وارد مزایده می کند، زمانی را انتخاب می‌کند و تا زمان پایان مزایده هر کاربری که قیمتی بالاتر از بقیه را پیشنهاد داده بود برنده مزایده خواهد بود.
مورد دیگر Dutch Auction است. در این حالت فروشنده آیتم خود را با قیمتی بالاتر از قیمت بازار وارد مزایده مي‌کند و مدت زمان مزایده را نیز انتخاب می‌کند. تفاوت این نوع مزایده با مزایده انگلیسی این جاست که در مدت زمان مزایده قیمت آیتم نسبت به قیمتی که فروشنده انتخاب کرده بود به مرور کم تر می‌شود و هر زمانی که کاربری قیمت مد نظر خود را دید می‌تواند خرید راانجام دهد. در هر دو حالت تلاش پلتفرم بر این است که فروشنده بتواند در فروش اثر ضرر نکند و برای این مسئله آموزش‌های متعددی برای سوددهی بیشتر فروش در اختیار فروشنده‌ها گذاشته است.
به طور کلی استراتژی قیمت گذاری Fixed-price و Dutch Auction در اوپن سی برای فروش آیتم‌هایی که قیمت کلی پایین تری دارند مناسب است و آثاری که قیمت گذاری های بالایی دارند مثلا 100 اتریوم به بالاتر در مزایده‌های انگلیسی عملکرد بهتری دارند.
از سوی دیگر در حال حاضر Opensea امکان خرید و فروش بدون کارمزد Gas-free را به خصوص در English Auctionها به خریداران و فروشنده‌های NFT ارائه می‌دهد که با توجه به کارمزد‌های بالای تبادلات اتریوم روی شبکه بلاکچین مشخص نیست تا چه زمانی این امکان فعال خواهد بود.
(البته اوپن سی یک درصد ثابت ۲.۵ درصد را روی کلیه تراکنش‌ها برداشت می‌کند که با توجه به سایرین در بازار این کمترین درصد گزارش شده است)
همچنین فروشنده‌ها امکان Public یا Private کردن آثار خود را هم دارند که در این صورت حس کنترل بیشتری به Creatorها و یا فروشندگان آثار انحصاری نیز انتقال داده می‌شود.
یک مارکت پلیس برای خرید و فروش NFT
بنیان‌گذاران Opensea، این پلتفرم را با هدف ایجاد یک اکوسیستم دیجیتالی برای تجارت آزاد و غیر متمرکز ایجاد کردند. در مرکزیت این دیدگاه، این ایده نفهته است که پروتوکل‌های اتریوم و استاندارد‌هایی مانند ERC-721 و ERC-1155 میتوانند اقتصادی جدید را ایجاد کنند. اتفاقات اخیر در دنیای تجارت بر حوزه بلاکچین و بلاک شدن کاربران جغرافیای خاص مانند ایران، ونزوئلا و برخی نقاط دیگر حواشی بودند که اصل غیر متمرکز بودن فلسفه بلاکچین را زیر سوال بردند.
با این وجود شکی در این نیست که لزوم حضور پلتفرم‌هایی مانند Opensea و صرافی‌هایی مانند بایننس در تجارت جهانی امروزی غیر قابل انکار است. سیاست‌های جهانی ممکن است برای بازه‌ای محدود فعالیت این پلتفرم‌ها را دستخوش تصمیمات دستوری کند ولی پیشرفت تکنولوژی منجر به ایجاد جوامعی غیر متمرکز شده است که لزوما ازین دستورات پیروی نمی‌کنند.
ایده‌های ناب میتوانند از ایده‌های تکراری سرچشمه بگیرند، تنها لازم است بنیاد استانداردی بر مبنای نیازهای جدید داشته باشند. شاید یک مارکت پلیس NFT جدید و متفاوت ایده ناب بعدی باشد.
