استفاده از NFT برای شفافیت بیشتر در زنجیره تامین
ایا به کار گیری NFT به عنوان ابزاری برای ایجاد شفافیت بیشتر در صنایع دیگری به جز اثار هنری امکان‌پذیر است؟
برای پاسخ به این سوال به تعریف خود NFT برگردیم
توکن غیر قابل معاوضه یا NFT سندی برای مالکیت یک اثر هنری، موسیقی و یا هر فایل دیجیتالی است. این توکن‌ها درواقع کدهایی هستند که در یک عملیات تبادل به خریدار مالکیت انحصاری دارایی دیجیتال را انتقال می‌دهند و از سوی دیگر شناسنامه‌ای برای احراز اصالت اثر نیز هستند.
برای بسیاری کارآمدی NFTها در فعالیت‌های کسب و کاری دنیای فیزیکی موضوعی نشدنی به حساب می‌اید. ولی واقعیت کامل عکس این باور است.
برای مروری بر مبحث NFT مقاله روبه‌رو را مطالعه کنید: NFT چیست؟
دقیقا به دلیل ماهیت NFT و توانمندی ذاتی این توکن ها در ثبت تاریخچه یک “موجودیت دیجیتال”، NFT می تواند در ارائه شفافیت به فعالیت‌ها و عملیات کسب و کار نقش مهمی ایفا کند. به خصوص زمانی که موضوع بررسی وضعیت کالاها در یک زنجیره تامین خاص باشد، استفاده از توکن‌های غیرقابل معاوضه می‌تواند بسیار موثر باشد.
زنجیره تامین و مدیریت آن یا SCM چیست؟
با توجه به این‌که این مقاله به بررسی نقش NFT در زنجیره تامین می‌پردازد، کمی کوتاه در مورد زنجیره تامین هم صحبت کنیم:
زنجیره تامین همان طور که از نامش پیداست، مجموعه ای از عوامل یا زنجیره‌ای از عوامل موثر بر ارزش آفرینی در صنعت و اقتصاد است.
در تعریف ساده‌تر دیگری می‌توانیم بگوییم زنجیره تامین شبکه‌ای در هم‌تنیده از ارتباط بین یک شرکت با تمامی تامین‌کنندگان شامل واحد‌های تولیدی، لجستیک، برنامه‌ریزی، و طراحی محصول می‌باشد. پس درواقع تمامی مراحلی که یک محصول از مراحل ابتدایی یعنی برنامه‌ریزی برای توسعه و طراحی تا تامین مواد اولیه و تولید تا رسیدن به دست خریدار نهایی طی می‌کند، در زنجیره تامین وجود دارد.
از سوی دیگر مدیریت زنجیره تامین به تمامی فعالیت‌های طراحی، برنامه ریزی، اجرا، کنترل و نظارت بر فعالیت‌های زنجیره تامین با هدف ایجاد ارزش خالص اشاره دارد.
NFT و پتانسیل‌های بی نهایت آن
زمانی که یک NFT مینت می‌شود اطلاعات آن بر روی زنجیره بلاکچین ذخیره می‌شود. NFT حاوی داده‌هایی غیر قابل تغییر است که بر روی یک دفتر حساب توزیع شده ذخیره شده اند.
به همین دلیل هیچ فردی نمی‌تواند رکورد مالکیت مختص یک NFT را تغییر دهد و یا حتی آن را کپی کند.
پس شاید NFT به عنوان یک دارایی دیجیتال هنری مشهور شده باشد و هر بار که لغت NFT را می‌شنوید به یک گربه بانمک و یا مجموعه‌ای میمون‌ها فکر کنید، ولی در واقع هر کاربری می‌تواند با مینت کردن یک NFT مالکیت یک کالای فیزیکی را هم بر روی بلاکچین ثبت کند. این کالای فیزیکی می‌تواند هرچیزی از سند ملک یا بلیط کنسرت و یا یک محصول خاص یا اختراع باشد.
کاربرد‌های NFT در زنجیره تامین
شرکت‌ها و افراد فعال در حوزه زنجیره تامین دغدغه بزرگی جهت حفظ داده دیجیتال سالم و قابل اعتماد که نمایانگر کالاهای فیزیکی آن‌ها باشد، دارند. به همین دلیل است که NFT در این صنعت می‌تواند نقش مهمی را ایفا کند. در ادامه ۲ مورد مهم که NFT می‌تواند در آن‌ها کارآمدی خود را اثبات کند بررسی می‌کنیم.
۱- قابلیت ردیابی
NFTها نمایانگر کالاهایی در دنیای واقعی هستند و به همین دلیل زنجیره تامین می‌تواند با استفاده از NFT کالاها و مواد اولیه را ردیابی کند. برای ممکن بودن عملیات ردیابی، مالک کالا باید یک شناسنامه یا توضیحات دیجیتال از کالای فیزیکی را بر روی بلاکچین ثبت کند تا تعاملات مربوط به ان کالا بتوانند ذخیره شده و ردیابی شوند.
چند نمونه از حوزه‌هایی که ردیابی می تواند در آن‌ها موثر باشد
- ردیابی بسته‌ها
- ردیابی مواد اولیه بسته بندی
- ردیابی کالاهای لوکس
- ردیابی مواد اولیه گران‌قیمت
۲- احراز اصالت کالا
با توجه به این که NFT تاریخچه‌ای غیر قابل تغییر از تراکنش‌ها و تعاملات را نگه‌داری می‌کند، طرفین یک معامله می‌توانند به سادگی اصالت و مبدا ساخت کالا را مشاهده کرده و همچنین در مسیر عبور کالا در زنجیره تامین مالک‌ها و یا موقعیت‌های آن را نیز مشاهده کنند.
از سوی دیگر برنامه‌نویس‌ها این امکان را دارند که با طراحی خاص NFT امکانی را ایجاد کنند که هنگام فروش کالا بخشی از درصد مبلغ مبادله شده به طراح و یا تولید کننده اصلی کالا انتقال پیدا کند و این عملیات هرباری که مجدد کالا خرید و فروش شد نیز انجام شود.
به عنوان مثال برند ساعت‌سازی برایتلینگ پاسپورتی دیجیتالی تحت NFT برای هریک از ساعت‌های خود ایجاد کرد که به خریداران این امکان را می‌دهد که با خرید هر ساعت فیزیکی معادل NFT آن‌را نیز در اختیار داشته باشند. به وسیله این پاسپورت دیجیتالی کاربر می‌تواند اصالت ساعت خود را مشاعده کند و همچنین هنگامی که مجدد قصد فروش ساعت خود به شخص دیگری را داشت مالکیت NFT را نیز انتقال دهد. همچنین اقدام خلاقانه دیگر برایتلینگ اتصال گارانتی ساعت‌ها به NFT بود که به مشتریان این امکان را می‌دهد که مسیر تعمیرات ساعت خود را زمانی که از گارانتی استفاده می‌کند دنبال کنند.
چالش‌های عملیاتی سازی NFT در کسب و کار
به طور کلی زمانی که بحث آنلاین شدن یا دیجیتالی شدن در ارتباط با کسب و کار‌ها مطرح می‌شود، چالش چگونگی توسعه نمایان می‌شود. به خصوص اگر کسب و کار های مورد نظر ساختاری سنتی داشته باشند.
برای این که زنجیره تامین بتواند دیجیتالی شود فرایند‌های بسیاری نیاز به بازطراحی دارند و سپس افرادی متخصص باید به طراحی متناسب قراداد‌های هوشمند و NFTها بپردازند. طبیعتا بسیاری از شرکت‌ها امکان درون-سازمانی و یا حتی بودجه لازم برای استخدام تیم جهت توسعه و پیاده‌سازی NFTها را ندارند.
از سوی دیگر تامین امنیت و پیاده‌سازی راهکار‌هایی برای جلوگیری از تقلب در چنین سیستم‌هایی بسیار مهم است. با وجود این که توکن‌های NFT غیر قابل معاوضه هستند ولی متاسفانه مشاهده شده است که برخی هکر‌ها و متقلب‌های دیجیتالی امکان کپی نسبتا نزدیک به اصل NFT را دارند. که پیش آمدن چنین مشکلی می‌تواند کل فرایند اکوسیستم یک زنجیره تامین خاص را با اختلال مواجه کند.
به همین دلیل در صورتی که بحث تحول دیجیتالی و هوشمندسازی کسب و کار قرار است به ثمر برسد، باید به فرایند این تغییر بلند مدت نگاه کرد تا بتوان با برنامه‌ریزی مناسب و استراتژی اصولی عملیات را پیاده سازی کرد.
استفاده از خدمات شرکت‌هایی که امکان ارائه نگاهی متفاوت به این حوزه دارند وهمچنین تخصص لازم جهت پیاده‌سازی چنین پروژه‌هایی را نیز در اختیار دارند می تواند بسیاری از هزینه‌های توسعه را برای کسب و کار‌ها مدیریت کند.
آینده‌ای دیجیتالی و NFT
نه تنها در حوزه زنجیره تامین بلکه در هر حوزه دیگری NFTها فرصتی خلاقانه برای حل مسائل ساده و چالش‌های کسب و کار را ایجاد می‌کنند. شفافیت تنها یکی از ویژگی‌هایی است که NFT به فرایند‌ها ارائه می‌کنند. نکته مهم دیگر مزیت رقابتی بسیار مشهودی است که برای فعالیت در بازار کسب می‌شود.
از سوی دیگر این فرایند می‌تواند به حذف فرایند‌های کاغذی و بهینه کردن عملیاتی که زمان‌بر و انرژی بر هستند نیز کمک کرده و امکان متمرکز کردن نیروی کسب و کار درحوزه‌های دیگر را ایجا می‌کند.
در نهایت این ادعا که NFT می‌تواند برای شرکت‌ها زنجیره ارزش جدیدی را ایجاد کند دور از واقعیت به نظر نمی‌رسد و می تواند با ایده‌پردازی و ذهنی خلاق اینده‌ای دیجیتالی و پر از فرصت در فضای کسب و کار در حال تحول این روزها ایجاد کرد.
